[Octrooiez] Discussie Actieplan Octrooibeleid: onbekendheid met het systeem?

[Simon Brouwer]

(gestuurd op 29-3-2005 naar octrooi at ez.nl)

Geachte heer, mevrouw,

In de discussienota wordt onbekendheid met het octrooisysteem gepresenteerd 
als een verklaring van het feit dat bij het MKB weinig gebruik van 
octrooien wordt gemaakt.

Ik zou daar graag eens op ingaan.

In het "Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad 
betreffende de octrooieerbaarheid van in computers geïmplementeerde 
uitvindingen" (COM/2002/0092 def. - COD 2002/0047) wordt melding gemaakt 
van een enquête onder software-KMO's (=MKB) over, populair gezegd, 
softwarepatenten.

Over de uitkomst van deze, in opdracht van de Europese Commissie 
uitgevoerde, enquête staat er: "Zij vonden dat het voor kleine entiteiten 
complex, duur en moeilijk was om octrooien in acht te doen nemen en daarom 
vonden zij ze minder nuttig dan het auteursrecht of informele 
beschermingsmiddelen."

In plaats van deze mening van de respondenten serieus te nemen volgt de 
conclusie: "Uit deze resultaten blijkt dat het nodig is het MKB beter voor 
te lichten (...)", wat ook in de discussienota wordt voorgesteld.

Dat wekt bij mij de indruk dat de opstellers van het Voorstel a priori zijn 
uitgegaan van de wenselijkheid van "softwarepatenten", bezwaren daartegen 
toeschrijven aan ondeskundigheid, en zo in feite de "motor van de economie" 
als mondige deelnemer aan de discussie diskwalificeren. Dat lijkt mij 
onterecht.

Ik ben zelf werkzaam als ontwikkelaar van hardware en software bij een 
middelgrote fabrikant van computerapparatuur, die overigens houder is van 
verscheidene octrooien, en ik sluit me volledig bij de mening van de 
respondenten aan.

Ik ben van mening dat in het MKB tijd en geld voor het verkrijgen en 
handhaven van octrooien op software-vindingen veel efficiënter is te 
besteden aan ontwikkeling zelf. Auteursrechtbescherming en het niet 
openbaar maken van broncode zijn in het algemeen voldoende om er voor te 
zorgen dat een software-innovatie niet één twee drie kan worden gekopiëerd, 
vooral als het om een niet-triviale zaak gaat. Dat concurrenten na verloop 
van tijd, bijvoorbeeld via reverse engineering, er toch in zouden kunnen 
slagen om hetzelfde idee te implementeren, daaruit vloeit juist de noodzaak 
om verder te innoveren, zodat een voorsprong wordt behouden. Het is mijn 
indruk dat dit laatste mechanisme de drijvende kracht is geweest van de 
stormachtige ontwikkeling in software, gedurende de tientallen jaren dat 
octrooien er geen rol in hebben gespeeld.

Een argument voor uitgebreidere octrooibescherming is dat het een extra 
prikkel zou geven om meer te investeren in ontwikkeling. Daarentegen doet 
de extra bescherming af aan de noodzaak om door te blijven innoveren een 
voorsprong te behouden. Daarbij gaan de kosten en inspanningen voor het 
verkrijgen en handhaven van octrooibescherming af van de middelen van een 
onderneming, en leiden deze activiteiten af van het eigenlijke innoveren. 
Onderzoeken in de VS, zoals dat van James Bessen en Robert M. Hunt, 
bevestigen dat "software patents substitute for R&D at the firm level; they 
are associated with lower R&D intensity". Waar grote bedrijven er een 
juridische afdeling op na kunnen houden om zich met octrooizaken bezig te 
houden, zullen innovatieve MKB's  zich liever concentreren op waar ze goed 
in zijn, de ontwikkeling zelf.

Kortom, wellicht is de onbekendheid bij beleidsmakers met de werking van 
innovatie in het MKB een groter knelpunt dan de onbekendheid bij het MKB 
met het octrooisysteem. Overigens lijkt mij dat deze discussie een goede 
gelegenheid kan zijn om daar eens iets aan te doen.


Vriendelijke groet,
Simon Brouwer.

 >>> nl.openoffice.org <<<